Uyuşturucu Madde Bağımlılarının Topluma Yeniden Uyum Aşamasında Sağlanan Barınma İmkânları

Madde bağımlılarının tedavi sonrası süreçte topluma yeniden uyum aşamasında karşılaştıkları önemli sorunlardan ilki, kalabilecekleri bir yerin, yani konutun olmamasıdır. Bunun hemen ardından gelen sorunlarsa, eğitim  almadıkları ya da eğitimlerini yarıda bıraktıkları için eğitim düzeylerinin düşük olması ya da hiç olmaması ve herhangi bir iş eğitimi de almadıkları için iş imkânlarının neredeyse çok az olması olarak sıralanmaktadır. Türkiye’de bu sorunlar genellikle bağımlı bireyin tedavisinin hemen ardından ya da tedavisi sürerken ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle bu sorunların çözümü için kişinin ihtiyacına yönelik hizmetler de madde bağımlılarının topluma uyumu aşamasında yürütülmektedir (Türkiye Uyuşturucu Raporu 2012).

Bu hizmetlerin Türkiye’de daha çok Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve yerel yönetim birimleri olan belediyeler tarafından verildiği gözlenmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevlerine İlişkin Yönerge’nin 40. Maddesinin (e) bendinde maddenin kötüye kullanımı sonucu rehabilitasyona gereksinim duyan çocukların bakımı, korunması, tedavisi, aile ve topluma kazandırılması amacıyla çocuk ve gençlik merkezleri, çocuk izlem ve takip merkezleri, koruma bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri, bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezleri gibi uygun kuruluşlar açmak, açılmış olanların çalışmalarını izlemek, değerlendirmek ve geliştirmek, hizmetin etkinliği ve verimliliğini artırmaya yönelik plan, program ve projeler hazırlamak, uygulanmasını  sağlamak  ifadesi yer almıştır (ASPB-Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2013).

Bu hüküm doğrultusunda; 2012 yılında 6 Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (Ankara, Denizli, Gaziantep, İstanbul, Kocaeli ve Kırıkkale), 2 Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi (Adana ve Diyarbakır) ve 4 Çocuk ve Gençlik Merkezi (Antalya, Diyarbakır, Van ve Muş) olmak üzere 12 kuruluş hizmete açılmıştır (ASPB-2012 Yılı Faaliyet Raporu 2013).

Korunma ihtiyacı içinde olan sokakta yaşayan/ çalıştırılan çocuklara yönelik koruyucu-önleyici hizmetler ile sosyal rehabilitasyon hizmetleri sunulmaktadır. Sokakta yaşayan/çalıştırılan çocuklar, sosyal destek mekanizmalarının zayıf olması ve sokak yaşamının olumsuz etkileri sebebiyle madde kullanımı için risk  grubunda yer almaktadır. Söz konusu çocuklara yönelik koruyucu ve önleyici hizmetler ile çocukların sokak yaşamından ve madde kullanımına sürükleyen ortamlardan uzaklaştırılması sağlanmaktadır. Bununla birlikte madde bağımlısı olan sokakta yaşayan/çalıştırılan çocukların Sağlık Bakanlığına bağlı tedavi merkezlerinde madde bağımlılığı tedavilerinin  tamamlanmasının  ardından  sosyal rehabilitasyonları sağlanmaktadır. Bakanlık kuruluşları bünyesinde yürütülen sosyal, kültürel, sanatsal etkinlikler ile sportif ve hobi faaliyetleri ile çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimleri desteklenerek eğitim sistemi içinde tutulması, eğitim-öğretimde sürekliliği sağlayarak çocukların sokağa dönmelerinin ve olumsuz alışkanlıklar edinmelerinin engellenmesi sağlanmaktadır 

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak 2012 yılında 34 bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezi, 10 koruma bakım ve rehabilitasyon merkezi, 39 çocuk ve gençlik merkezi ve bu merkezlere bağlı olan dört gözlemevi ile hizmet vermiştir 

Bu merkezlerde;

⦁    Çocukların ve ailelerinin psiko-sosyal incelenmesi ve desteklenmesi,
⦁    Ailelerin ve çocukların psiko-sosyal gelişimini destekleme çalışmaları, barınma, bakım, giyim ve gıda ihtiyaçlarının karşılanması,
⦁    Eğitimin önemi konusunda bilgilendirme, eğitime yeniden kazandırma, eğitimlerini destekleyici ve eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik çalışmalar,
⦁    Meslek edindirmeye yönelik çalışmalar, sosyal, kültürel, sanatsal etkinlikler ile sportif ve hobi faaliyetleri,rehabilite edici hizmetler yürütülmektedir

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı sokakta yaşayan/çalıştırılan çocuklara yönelik hizmet sunan Çocuk ve Gençlik Merkezleri aracılığı ile 82 madde bağımlısı çocuk tedaviye yönlendirilmiştir.
 
Ayrıca, Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri ile Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezlerinde korunma ve bakım altında olan suça  sürüklenmiş/suç mağduru 27 madde bağımlısı çocuk ve genç madde bağımlılığı tedavisine  yönlendirilmiştir.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bünyesinde, sokakta ve ailesi ile birlikte yaşayan, madde kullanan çocuk ve gençlere yönelik olarak; barınma,  tedavi,  rehabilitasyon,  eğitim,   aile ve sosyal yaşama geri  dönüşe  hazırlık  amacı ile kurulan Oya Bahadır  Yüksel,  Münir  Onat ve Akınal Gençlik Merkezlerinde; 2008-2012 yılları arasında 741 çocuğa hizmet  verilmiştir. Bu çocukların 457’si problemli madde kullanımı olarak değerlendirilmiştir